Nawożenie

Nawożenie rola i znaczenie

Nawożenie jest bardzo istotnym elementem w uprawie buraków, decydującym o wielkości plonu i jego jakości.

Burak cukrowy wyraźnie reaguje na niedobór, a także na nadmiar niektórych pierwiastków. W czasie poszukiwania rezerw i oszczędności istotne jest dostarczenie roślinie tylko tyle pierwiastków, ile potrzebuje i tylko takich, które są mu niezbędne. Z uwagi na rosnące ceny nawozów ważna jest więc znajomość roli poszczególnych pierwiastków dla buraka oraz dawek, które należy zastosować.

Rola podstawowych makro i mikro pierwiastków dla buraka

Azot

Jest składnikiem plonotwórczym, warunkującym wytworzenie powierzchni liściowej, której zadaniem jest fotosynteza i produkcja węglowodanów gromadzonych później w korzeniach. Należy jednak zwrócić baczną uwagę na właściwe proporcje pomiędzy azotem, a pozostałymi elementami, gdyż jego nadmiar  prowadzi do pogorszenia jakości plonu.  Niedobór azotu (rzadko spotykany) objawia się osłabionym, spowolnionym przyrostem, zmniejszonymi rozmiarami blaszek liściowych i jasnozielonym zabarwieniem. Masa korzenia przy niedoborze azotu jest również mniejsza.

Fot. Objawy niedoboru azotu – widoczne jasnozielone zabarwienie liści

Fosfor
 
Fosfor, obok azotu, odgrywa równie ważną rolę w żywieniu buraka. Współdziała w procesach oddychania, magazynowania i przekształcania energii w roślinie. Objawy niedoboru to blaszki liściowe ciemnooliwkowe, antocyjanowe, o małych i wąskich rozmiarach. Brzegi liści zabarwione są na kolor czerwono-żółty lub ciemnobrązowy. Często występuje fizjologiczna sztywność liści, a wzrost buraków jest opóźniony.

Fot. Objawy niedoboru fosforu – widoczna sztywność liści wraz z czerwono – żółtym zabarwieniem brzegów liści

Potas

Potas jest najważniejszym składnikiem pokarmowym dla buraka cukrowego, który należy do roślin uprawnych pobierających największe ilości tego składnika. Potas sprzyja pobieraniu azotu (NO3-) oraz reguluje gospodarkę wodną i węglowodanową. Dzięki temu wpływa na poziom cukru w korzeniach, a pośrednio na odporność na niedobory wody i okresowe chłody. Ponadto, właściwe nawożenie potasem zwiększa odporność na mszyce i mątwika burakowego. Niedobór potasu widoczny jest szczególnie w okresach suszy i objawia się ciemnozielonym i niebieskawym odcieniem zabarwieniem liści. Plon takich buraków jest niski, a korzenie mają obniżoną zawartość cukru i gorszą jakość przetwórczą.

Fot. Objawy niedoboru potasu – widoczne w okresie suszy

Wapń

Pierwiastek ten stanowi spoiwo między komórkami chroniąc roślinę przed toksycznym działaniem metali ciężkich występujących w środowisku. Niedobór wapnia objawia się chlorozą młodych liści, których brzegi są silnie pofałdowane i zaginają się łyżkowato ku dołowi. Powierzchnia liścia może ulec znacznej redukcji, a od wierzchołka pojawia się nekroza.

Fot. Objawy niedoboru wapnia – widoczna chloroza młodych liści

Magnez

Niedobór tego składnika powoduje zmniejszenie zawartości cukru w korzeniach oraz obniżenie jego wartości technologicznej. Prowadzi również do zmniejszenia polaryzacji i wzrostu zawartości niepożądanego azotu N-aminowego. Magnez warunkuje wykorzystanie azotu i produkcję chloroplastów odpowiedzialnych za intensywność fotosyntezy. Niedobór magnezu u buraka jest widoczny najczęściej w fazie 6-8 liści. Blaszki liściowe żółkną pomiędzy nerwami począwszy od górnej części liścia. Sfery żółknięcia są wyraźnie rozgraniczone od tkanki zdrowej. Brzegi liści czarnieją i rozpadają się.

 Fot. Objawy niedoboru magnezu – widoczne żółknięcie blaszki liściowej między nerwami

Bor

Bor – należy do najważniejszych mikroelementów w gospodarce żywieniowej buraka. Braki boru mogą występować na glebach ubogich w wodę, niedawno wapnowanych, o odczynie obojętnym i zasadowym. Objawy niedoboru boru sprawiają, iż liście sercowe są małe, przebarwiają się na czarno i obumierają. Na ogonkach liściowych widoczne są brązowe, nekrotyczne plamy. Stare liście więdną, żółkną i obumierają. Porażona głowa korzenia czernieje i pęka.

Fot. Objawy niedoboru boru – liście sercowe są małe, czernieją i obumierają

Mangan
 
Mangan jest drugim mikroelementem wpływającym na prawidłowy wzrost i rozwój buraka. Niedobór manganu występuje w tych samych warunkach, co niedobór boru i powoduje zmniejszenie zawartości cukrów prostych. Objawy niedoboru to pojawiające się na blaszkach liściowych charakterystyczne, małe plamki o zabarwieniu cytrynowożółtym. Porażone liście wykazują sztywność i podnoszą się do góry. Nerwy liści pozostają zielone.

Fot. Objawy niedoboru manganu – widoczne charakterystyczne cytrynowo-żółte plamki.

Nawożenie oparte na metodzie EUF

W Grupie Südzucker Polska zawartość składników pokarmowych oraz zalecenia nawozowe formułowane są na podstawie analizy gleby pod kątem zawartości w składniki pokarmowe metodą EUF.
Co to jest EUF ?
W dosłownym tłumaczeniu jest to metoda Elektro Ultra Filtracji, której kolejnymi etapami są:

– doprowadzenie próbki gleby do stanu zawiesiny wodnej (1:10),
– poddawanie zawiesiny działaniu pola elektrycznego pomiędzy anodą i katodą
  oraz ultra membraną,
– analiza obejmująca trzy frakcje

  • pierwsza frakcja zostaje uzyskana podczas 30 minutowej ekstrakcji przy napięciu 200 V i temperaturze wody wynoszącej ok.20°C,
  • druga frakcja podlega ekstrakcji przez następne 5 minut przy napięciu 400 V i temperaturze 80°C
  • trzecia frakcja zostaje przeprowadzona przez dodanie środka DTPA (C14H23O10- kwas dietylenotriami-nopentaoctowy), która następuje po dwóch pierwszych, z czasem ekstrakcji wynoszącym 5 minut, przy napięciu 400 V (natężenie do maks.150mA) oraz temperaturą 80°C. Umożliwia ona rutynową ekstrakcję mikroskładników odżywczych oraz metali ciężkich: ołowiu (Pb), kadmu (Cd), chromu (Cr), żelaza (Fe), kobaltu (Co), miedzi (Cu), manganu (Mn), molibdenu (Mo), niklu (Ni) oraz cynku (Zn).

 Zalety metody EUF

  • Pobór próbek z wierzchniej warstwy gleby (0 – 30 cm) przed zbiorem rośliny przedplonowej lub zaraz po jej zbiorze,
  • Dokonanie analizy na zawartość większości makro i części mikro pierwiastków (N, P, K, Ca, Mg, B, S) z jednej próbki,
  • Określenie zawartości pierwiastków dostępnych i niedostępnych burakowi (tzw. frakcji), zachodzących między pierwiastkami interakcji, co pozwala na ustalenie wielkości zalecanej dawki nawożenia,
  • Dodatkowo metoda może określić zawartość w glebie substancji organicznej (poziomu próchnicy), w tym również nicieni,
  • Wczesny termin otrzymania wyników z analiz daje możliwość zaplanowania nawożenia (2-3 tyg. od momentu pobrania próby) z wystarczającym wyprzedzeniem.

Średnie wyniki analiz gleb wykonanych metodą EUF

Wnioski:

  • metoda EUF pozwala uzyskiwać szczegółowe informacje o stanowiskach i jej wyniki stanowią ważną podstawę do planowania nawożenia buraków,
  • jest to szybki i prosty w posługiwaniu się system oceny pozwalający bardzo wcześnie uzyskać wyniki i zaplanować nawożenie,
  • metoda EUF daje rzeczywistą ocenę dostępnych składników roślinie,
  • określa rzeczywistą zawartość wapnia – w przeciwieństwie do metody tradycyjnej, która określa tylko pH na podstawie ilości jonów wodoru.