Informacje ogólne na temat zbioru

Zbiór jest końcowym, a zarazem ważnym i trudnym etapem technologii uprawy buraka cukrowego, w którym decyduje się wielkość i jakość plonu.

Obecnie, kiedy producenci cukru płacą plantatorom za wartość technologiczną dostarczonych buraków, celem dobrej techniki zbioru jest maksymalne zachowanie jakości i masy wygenerowanej w czasie wegetacji. Nie bez znaczenia, poza wysoką zawartością cukru w korzeniach, jest jak najmniejsze zanieczyszczenie, zwłaszcza jeśli buraki po wykopaniu są przechowywane. Nieprawidłowy termin zbioru, przestarzała technologia, źle wyregulowane maszyny, nieprawidłowe przechowalnictwo mogą spowodować znaczące straty ilościowe i jakościowe surowca.

Kiedy powinny być zbierane buraki?

• Po osiągnięciu dojrzałości technologicznej, czyli minimum po 180 dniach wegetacji.
• Gdy wegetacja zostanie naturalnie zahamowana przez niskie temperatury i krótkie nasłonecznienie.
• Gdy warunki techniczno – organizacyjne gospodarstwa lub cukrowni (harmonogram dostaw) pozwalają na ich kopanie.

Czym powinien się charakteryzować dobry zbiór buraków?

Techniki zbioru

W ostatnich latach nastąpiły bardzo istotne zmiany w technologii zbioru buraków. Coraz rzadziej spotykane są tradycyjne metody zbioru, czyli ogławianie ręczne i mechaniczne wyorywanie. Metoda ta była pracochłonna i niekorzystnie wpływała na jakość surowca, który po ogłowieniu pozostawał w glebie często przez kilka dni.

Najlepszą zalecaną metodą jest zbiór buraków kombajnami 1 i 2–rzędowymi lub nowoczesnymi samobieżnymi 6–rzędowymi np. typu Holmer czy Ropa.

Nowoczesną technologię zbioru cechuje:

• prawidłowe ogłowienie buraków przy minimum uszkodzeń, zanieczyszczeń i strat korzeni,
• ograniczenie niekorzystnego ugniatania gleby, nawet  w trudnych warunkach zbioru,
• łatwa organizacja pracy,
• duża wydajność zbioru,
• możliwość prawidłowego formowania pryzm,
• oszczędność w kosztach.

W celu utrzymania jak najwyższej jakości korzeni buraków cukrowych w całym okresie skupu konieczne jest ich przechowywanie w prawidłowo usytuowanych i zabezpieczonych pryzmach. Od tego jak prowadzone będzie przechowalnictwo zależy końcowa masa, polaryzacja i zanieczyszczenie roślin.

Zasady właściwej lokalizacji pryzm

Prawidłowo usytuowana i usypana pryzma, przygotowana pod okrycie włókniną i załadunek samojezdną maszyną ładująco – czyszczącą, powinna wyglądać jak na przedstawionym schemacie i zdjęciu.

Gdzie i jak zlokalizować pryzmę?

• Pryzma powinna być zlokalizowana na skraju pola, bezpośrednio przy utwardzonej drodze umożliwiającej dojazd w każdych warunkach atmosferycznych,
• Budowa pryzmy musi być zwarta, prosta o gładkiej powierzchni zewnętrznej, umożliwiająca załadunek i prawidłowe okrycie włókniną,
• Należy unikać miejsc zaniżonych, podmokłych, w których może gromadzić się woda,
• Plac manewrowy (załadunku) powinien być wolny od przeszkód naturalnych (drzewa, słupy elektryczne, rowy, zabudowania),
• W celu minimalizacji strat przy przechowalnictwie i załadunku prawidłowe wymiary pryzmy powinny wynosić: 7m szerokości i 2–3m wysokości.

Jak minimalizować straty podczas przechowywania buraków na polu?

• Zastosować właściwy materiał okrywający, czyli specjalną włókninę wodoodporną,
• Stosować prawidłowe techniki okrycia,
• Przykrywać pryzmę buraków jak najszybciej po jej uformowaniu,
• Unikać okrywania buraków w temperaturze powyżej 12°C, jak i przemrożonych.

Prawidłowo zabezpieczona włókniną pryzma umożliwia:

– ochronę przed przemarznięciami i opadami atmosferycznymi,
– zmniejszenie strat w masie,
– zmniejszenie strat cukru,
– poprawę dochodowości zbioru.

Jakie buraki można przechowywać, aby nie narazić się na dodatkowe straty?

– Zdrowe (wolne od chorób i uszkodzeń mechanicznych),
– Prawidłowo ogłowione,
– Nie porośnięte,
– Wstępnie doczyszczone, pozbawione zanieczyszczeń organicznych (chwasty, liście),
– Nieprzemrożone.

Uwaga!

– Przemrożone buraki są surowcem o małej wartości przerobowej dla Cukrowni,
– Przemrożone i odtajałe buraki są zanieczyszczeniem i nie nadają się do przerobu,
– Prawidłowe przechowalnictwo zmniejsza straty masy i polaryzacji oraz ułatwia doczyszczanie.